آسم

آسم به معناى راه‏هاى هوايى تحريك پذير است. هنگامى كه راه‏هاى هوايى ريه ناگهان منقبض مى‏شوند، احساس گرفتگى در سينه و نفس تنگى به شما دست مى‏دهد. بعد از اين، دچار سرفه و خس خس مى‏شوند. درختان، دانه‏ها، گرده‏هاى گياهان، پشم حيوانات، مايت‏ها و كپك‏ها مهم‏ترين مواد حساسيت‏زا مى‏باشند. بعد از 40 سالگى، اين ميزان به 50% كاهش مى‏يابد. 50% ديگر به وسيله بعضى بيمارى‏هاى ريوى، مانند آمفيزم شعله‏ور مى‏شوند. اما عامل هر چه باشد، شما محكوم به يك عمر زندگى همراه با تنگى نفس نيستيد، بلكه مى‏توانيد مشكلات را كنترل كنيد. آسم يك بيمارى برگشت پذير است و شما مى‏توانيد كارهاى زيادى را در منزل انجام دهيد.

از اتاق‏هاى پردود، دور شويد.
 

بيماران آسمى نبايد سيگار بكشند؛ اما تحقيقى كه اخيرا در كانادا انجام شده است نشان مى‏دهد اطرافيان اين افراد هم نبايد سيگار بكشند. اين مطلب خصوصا در فصل زمستان، مهم است، زيرا معمولا در اتاق بسته است و دود سيگار موجب وخامت حال بيماران آسمى مخصوصا كودكان مى‏شود.

آتش، روشن نكنيد.
 

انداخن يك تخته چوب در داخل آتش يا بخارى مى‏تواند آسم شما را شعله‏ور كند. اگر مى‏خواهيد آتش روشن كنيد، مطمئن باشيد كه بخارى يا شومينه كاملا بسته است تا از پراكنده شدن ذرات به داخل اتاق و در نتيجه ورود به ريه شما جلوگيرى شود.

قبل از خواب از آنتى‏اسيد استفاده كنيد.
 

خوابيدن با شكم پر مى‏تواند آسم را تشديد كند؛ يعنى برگشت غذا از معده مى‏تواند باعث آسم شود: حالتى كه اسيد معده به داخل حلق و حنجره شما برمى‏گردد. رختخواب خود را مقدارى بالا بياوريد و بالشت خود را بالاتر قرار دهيد تا از برگشت محتويات معده به راه‏هاى تنفسى جلوگيرى كند. قبل از خواب نيز آنتى‏اسيد مصرف كنيد تا اسيد معده شما را خنثى كند.

چگونه آسم ناشى از ورزش را تخفيف دهيم.
 

آيا در مرحله‏ى ششم از راه‏پيمايى روزانه، دچار حمله‏ى آسم مى‏شويد؟ آيا هنگامى كه شديدا فعاليت مى‏كنيد، دچار تنگى نفس ناگهانى مى‏شويد؟ اگر دچار اين حالت‏ها مى‏شويد، ممكن است به آسم ناشى از ورزش مبتلا باشيد. در المپيك سال 20، 1984% ورزشكاران از اين بيمارى رنج مى‏بردند. هم اكنون از هر 10 نفر، يك نفر به اين بيمارى مبتلاست. اگر شما يكى از آنها هستيد توصيه‏هاى زير را انجام دهيد:

ورزش كنيد ولى دهان‏تان را باز نگه نداريد.
 

هنگامى كه در ورزش‏هاى شديد، دهان‏تان را باز مى‏گذاريد، گلوى شما خشك و سرد مى‏شود و اين حالت باعث تحريك آسم مى‏شود، به همين دليل از بينى نفس بكشيد.

شنا كنيد.
 

شنا ورزش مناسبى براى بيماران آسمى است، زيرا رطوبت بالا نمى‏گذارد دهان‏تان خشك شود؛ البته هر ورزشى كه به زمان‏هاى كوتاه‏تر فعاليت شديد نياز دارد، مانند بيس‏بال، تنيس و گلف مفيد است.

از نظر تنفس به خود فشار نياوريد.
 

اگر شما خيلى سريع بدويد، به سرعت خسته خواهيد شد. بيماران آسمى مى‏بايست خود را با محيط سازگار كنند؛ مدتى خود را گرم كنيد و به آرامى ورزش را شروع كنيد.

داروهاى آسم را در كيف ورزشى خود، همراه داشته باشيد.
 

قبل از لباس پوشيدن، از آنها استفاده كنيد. اگر شما 15 دقيقه قبل از فعاليت، از داروى خود استفاده كنيد، حتما بدون مشكل خواهيد بود.

از سرماى شديد پرهيز نماييد.
 

هنگامى كه هواى بيرون، سرد است در خانه بمانيد.

يك دستمال بزرگ بخريد.
 

اگر نمى‏توانيد داخل خانه بمانيد، هنگام بيرون رفتن، دهان و بينى خود را بپوشانيد. هواى سرد آسم را تحريك مى‏كند؛ اما اگر يك دستمال يا ماسك را جلوى بينى و دهان خود قرار دهيد، باعث مى‏شود هوايى كه تنفس مى‏كنيد گرم و مرطوب شود.

به منطقه گرم و خشك برويد.
 

مكان گرم و خشك به بيمارى شما كمك مى‏كند. اما پيدا كردن آب و هواى مناسب، به راحتى قبل نيست. امروزه موادى در هوا وجود دارد كه 25 سال پيش نبود. بنابراين، بيماران آسمى دچار مشكلات بيشترى خواهند شد.

از كولر ماشين خود، هوشمندانه استفاده كنيد.
 

تهويه هوا ممكن است براى آسم، خوب باشد اما نه وقتى كه هواى بيرون را به داخل مى‏آورد. تهويه اتومبيل را طورى تنظيم نكنيد كه هواى بيرون را به داخل بكشد، زيرا هواى خارج همراه خود گرده‏هاى گياهان و سرما را به داخل مى‏آورد كه براى بيماران آسمى مضر مى‏باشد.
تهويه هواى ماشين را روى بيشترين درجه قرار دهيد تا گرد و غبار هوا وارد نشود.

مراقب رژيم غذايى‏تان باشيد.
 

خوردن غذاهاى نامناسب باعث تحريك شروع حمله آسم مى‏شود. شايع‏ترين اينها عبارتند از: شير، تخم‏مرغ، آجيل و غذاهاى دريايى.

داخل آشپزخانه نرويد.
 

حتى بوى غذايى كه به آن حساسيت داريد، مى‏تواند باعث حمله آسم شود.

مراقب نمك باشيد.
 

بعضى محققان مى‏گويند: نمك موجود روى ميز غذا مى‏تواند اثر تهديد كننده‏ى زندگى داشته باشد. ارتباط قوى‏اى بين خريد نمك و مرگ و مير بيماران آسمى پيدا شده است.

مراقب افزودنى‏هاى غذا باشيد.
 

افزودنى‏هاى غذا مى‏تواند آسم را تحريك كند. اين مواد بيشتر در شراب، آب جو، ميگو و ميوه‏هاى خشك مخصوصا زردآلو يافت مى‏شود.
همچنين، در قديم از اين ماده روى ميوه‏ها و سبزيجات مى‏ريختند تا ميوه‏ها تر و تازه به نظر آيند؛ اما اكنون اين كار ممنوع شده است.

علايم جديد را جدى بگيريد.
 

آسم، بيمارى‏اى نيست كه آن را دست كم بگيريد. هر ساله بيش از چهار هزار نفر از اين بيمارى مى‏ميرند. در حقيقت، در چند سال اخير، ميزان مرگ و مير ناشى از آسم 23% افزايش پيدا كرده است. دكتر زيرينگ مى‏گويد: ميزان مرگ و مير، هر ساله افزايش مى‏يابد و من از اين موضوع ناراحتم زيرا آسم يك بيمارى برگشت پذير است و نبايد هيچ‏كس به علت آسم بميرد.

پس چرا ميزان مرگ و مير بالا است؟
 

اولين دليل اين است كه بيماران، شدت اين حالت را درك نمى‏كنند و اجازه مى‏دهند تا داروهاى‏شان كاملا تمام شود و يا مى‏گذارند آسم تا مرحله حملات شديد برسد و قبل از اينكه خيلى دير شود، به دنبال دارو درمانى و رعايت مسايل پزشكى نمى‏روند. براى مثال، اگر به طور معمول از يك يا دو پاف اسپرى در روز استفاده مى‏كرديد، اما الان نيازتان به پاف سه يا چهار و حتى بيشتر شده است، اين نشانه‏ى واضحى براى مراجعه به پزشك مى‏باشد.

از مسكن‏هاى غير آسپيرينى استفاده كنيد.
 

در اصطلاح پزشكى، از سينوزيت، پوليپ بينى، آسم و حساسيت به آسپيرين به عنوان ترياد آسپيرين ياد مى‏كنند. براى بعضى از بيماران آسمى، ممكن است آسپيرين خطر مرگ داشته باشد. اگر مى‏توانيد از استامينوفن استفاده كنيد تا اين مشكلات پيش نيايد.

از اسپرى به درستى استفاده كنيد.
 

استفاده صحيح از اسپرى در حمله‏ى آسم، موجب رهايى سريع بيمار مى‏شود. اسپرى، يك تهويه كننده نيست پس آن را به ته گلوى خود نزديك نكنيد. اگر متوجه شديد كه پس از مصرف اسپرى، بخارى از دهان‏تان بيرون مى‏آيد، بدانيد كه اشتباه كرده‏ايد.
اسپرى را حدود 5 / 2 سانتى‏متر، دورتر از دهان باز نگه داريد، يك نفس عميق آرام بكشيد و در حدود نيم ثانيه بعد از شروع نفس، اسپرى را فشار دهيد و همراه هوا به داخل بكشيد و نفس خود را سه تا پنج ثانيه نگه داريد.
اولين پاف اسپرى، راه‏هاى هوايى را باز مى‏كند، اما اگر دو پاف سريع انجام دهيد، دومين پاف هيچ اثر اضافه‏ترى ندارد و بهترين زمان براى آن پنج تا بيست دقيقه بعد مى‏باشد.

در مواقع اضطرارى، كافئين را به ياد داشته باشيد.
 

شما در بيابان هستيد، ناگهان متوجه مى‏شويد اسپرى خود را در خانه جا گذاشته‏ايد، اگر احساس كنيد كه داريد دچار حمله مى‏شويد چه كارى مى‏كنيد؟ به طرف ظرف قهوه برويد. دو استكان قهوه‏ى غليظ، اثر مفيدى بر آسم شما خواهد داشت. قرص تئوفيلين هم تقريبا اثرى همانند كافئين دارد.

ويتامين 6 B را نيز در مبارزه عليه آسم به يارى بطلبيد.
 

اثر ويتامين 6 B بر آسم، به طور تصادفى شناخته شد. برخى محققان هنگامى كه در حال مطالعه اثرات اين ويتامين بر افراد دچار كم خونى داسى شكل بودند، فهميدند كه گروهى از آنها به بيمارى آسم مبتلا هستند. هنگامى كه اين افراد روزانه 50 ميلى‏گرم از اين ويتامين مصرف كردند، شدت حملات آنها كاهش يافت. مصرف زياد اين ويتامين مى‏تواند سمى باشد.

به ريه‏هاى‏تان گوش كنيد.
 

بهترين راه براى مبارزه با حملات آسم، جلوگيرى از آن است. علايم اوليه حمله‏ى آسم را در خودتان بشناسيد، در اين صورت با تشخيص سريع و عمل مناسب مى‏توانيد از حمله جلوگيرى كنيد.
منبع : دايرة المعارف پزشك خانواده ،گروه مولفان انستیتوسلامتی آمریکا

پي‌نوشت‌ها:
 

* انتشارات سپهر اندیشه - 1387